جواب دادن به این سؤال کمی پیچیده است. تا حدودی میتوان گفت که با یک <مفهوم> سر و کار داریم؛ مفهومی به نام <میانافزار>؛ موجودیتی که نه سختافزار است نه کاملاً میتوان آن را نرمافزار دانست. بهتر است کمی بیشتر توضیح دهیم. برای مدیریت هر سختافزاری یا بهتر بگوییم برای استفاده بهینه از امکانات سختافزاری، نیازمند یک سیستم مدیریتی هستیم که توانایی مدیریت و زمانبندی اجرا و کنترل فرآیندها و پردازشها را داشته باشد. در مدلهای پیشرفته (مانند انواع کامپیوتر، برخی از مدلهای گوشی موبایل و انواع Handheld) نام این سیستم مدیریتی سیستمعامل و در مدلهای سادهتر (مانند انواع پخشکننده MP۳، انواع ساده گوشی موبایل همانند نوکیا ۱۱۰۰ و انواع سادهتر و دستگاههای سادهتر مانند انواع رایتر) نام آن Firmware یا به فارسی، میانافزار است.
در انواع پیشرفته، کار میانافزار ترجمهِ دستورات نرمافزاری به زبان قابل فهم برای سختافزار و در انواع سادهتر، مثلاً در یک پخشکننده MP۳، تفسیر فرامین صادر شده از طریق دکمه و درخواست اجرای فرمان مورد نظر از سیستم یا مدارات موجود در دستگاه است.
محل دقیق میانافزار کمی بالاتر از سختافزار است. در واقع میتوان اظهار داشت که اولین نرمافزار مرتبط ( یا حتی تنها نرمافزار) با سختافزار، میانافزار است. برنامهنویسان میدانند که محل قرارگیری میانافزار، دقیقاً پایینتر از اسمبلر است.
میانافزارها را در کارگاه یا کارخانه به وسیله دستگاههایی به نام Emulator در حافظههای قابل برنامهریزی و فقط خواندنی موسوم به Programable Read- Only Memory) PROM) قرار میدهند. در واقع این حافظهها را به وسیله Emulator برنامهریزی میکنند. یک نمونه از انواع این حافظهها همان بایوس کامپیوتر است که میانافزاری را (همان تنظیمات بایوس) نیز اجرا میکند. محتویات این حافظهها نیز ایستا است و پس از خاموش شدن دستگاه به اطلاعات موجود در آنها صدمهای وارد نمیآید.
گاهی ممکن است در زمان طراحی و تولید این میان نرمافزارها (که در مرحله طراحی و تولید گهگاه به اندازه یک برنامه سنگین محاسباتی زمانبر هستند) مشکلاتی به وجود آید که تنها در زمان عملکرد مشخص شوند. از این رو تولیدکنندگان سختافزار مرتباً به بررسی میانافزارهای نصب شده اقدام میکنند و در صورت وجود خطا یا ایراد نرمافزاری، اقدام به برطرف نمودن آن ایراد میکنند و نسخه بروز شده آن میانافزار را منتشر میسازند. از این رو بروزرسانی میانافزار سختافزارهای نصب شده در کامپیوترمان، گوشی موبایلمان، پخشکننده MP۳ و دستگاههای سختافزاری که کنترل شبهنرمافزاری دارند، کاری عاقلانه و سنجیده است.
توجه
در استفاده از دستورالعملهای ارائه شده نهایت دقت را به کار ببرید.
عصر شبکه هیچگونه مسئولیتی را در خصوص وارد آمدن صدمه و خسارت به دستگاه شما نمیپذیرد.
رایتر شما چه CD Writer باشد، چه DVD Writer، فارغ از نوع، مدل و نشان تجاری دستگاه، دارای یک Firmwareاست. مانند تمام نرمافزارها، Firmware نیز مرتباً از سوی سازنده ارتقا پیدا میکند. دلیل این کار نیز کاملاً مشخص است؛ برطرف کردن مشکلات و نواقصی که در زمان طراحی یا تولید و اجرای آن بهوجود میآیند.
این مشکلات ممکن است در مراحل اولیه طراحی و تولید خود را نشان ندهند. معمولاً پس از اجرای نرمافزار، نمایش انواع باگها و مشکلات منطقی و غیرمنطقی شروع میشود و شبهای بهیادماندنیای را برای تیم طراحی به یادگار خواهد گذاشت. از اینرو هر تولیدکنندهای برای اینکه ضمن حفظ اعتبار خود مشکلاتی را که ممکن است در زمان استفاده توسط کاربر تشخیص داده شوند، برطرف سازد، اقدام به تهیه نسخههای بهبود یافته Firmware دستگاههای تولیدی خود مینماید.
توجه داشته باشید که ممکن است در زمان استفاده از درایو نوری خود، هرگز متوجه مشکلات موجود نشوید، اما مطمئن باشید اگر با روشی که در ادامه معرفی خواهد شد، آگاهی یافتید که Firmware بروز شدهای از سوی تولید کننده ارائه شده است، به طور حتم مشکل یا مشکلاتی در Firmware دستگاه وجود دارد. بنابراین میتوانید اقدام به بروزکردن دستگاهتان کنید.
مراحل کار
اول از همه باید نوع و مدل درایو موجود را تشخیص دهید. برای اینکار بهتر است از خود ویندوز کمک بگیرید. البته نرمافزارهایی هم وجود دارند که به بررسی سختافزارهای نصب شده روی کامپیوتر میپردازند و نشان تجاری، مدل و اطلاعات مختلفی از جمله نگارش و مدل Firmware هر دستگاه را به شما ارائه میدهند.
از قسمت System Properties تب Hardware را انتخاب نمایید و روی دکمه Device Manager کلیک کنید. روی علامت (+) عبارت DVD/CD-ROM Drives کلیک کنید. فهرست درایوهای نوری موجود روی کامپیوترتان را مشاهده خواهید کرد. در این فهرست نام هر دستگاه به همراه مدل آن آورده شده است. به عنوان مثال، به چنین عبارتی برخورد خواهید کرد:
SONY DVD RW DRU-۸۲۰۸A
این عبارت علاوه بر نام تولیدکننده، نوع و مدل دستگاه را نیز نمایش میدهد. اگر از این روش لذت نمیبرید، میتوانید از Nero کمک بگیرید. در مجموعه نرمافزاری Nero، برنامهای به نام Nero Info Tool وجود دارد که از همان ابزارهایی است که تمام زیروبمهای موجود و مرتبط با درایوهای نوری را بررسی میکند. مزیت استفاده از این ابزار ایناست که نگارش Firmware درایو را نیز نمایش میدهد.
پس از اینکه اطلاعات مورد نظر را استخراج کردید، به اینترنت متصل شوید و در موتور جستوجوی گوگل، از کلیدواژه ترکیبی زیر برای یافتن فایل مورد نظر استفاده کنید:
Properties + Firmware + Download&Your Drive name
در عبارت بالا به جای Your Drive name & Properties نام و مدل دستگاهتان را که در مرحله قبل استخراج کردید، بنویسید. به عنوان مثال، من برای DVD Writer خود باید چنین واژهای را جستوجو کنم:
SONY DVD RW DRU-۸۲۰A + Firmware + Download
توجه کنید که تنها قسمت اول را تغییر دهید. با اینکار (استفاده از این کلیدواژه) گوگل در سایتهایی جستوجو خواهد کرد که حاوی لینکهایی به منابعی هستند که شامل آن سه کلید واژه ذکر شده میگردند. مطمئن باشید که اولین یا دومین هینت (نتیجه یک جستوجو در یک موتور جستوجو، تعدادی هینت یا تطابق است که به صورت فهرست شده نمایش داده میشوند) شما را به هدف خواهد رساند.
معمولاً تمام تلاشهای ما سرانجام به دانلود یک فایل چندصد کیلوبایتی منتهی خواهد شد. توجه داشته باشید که علاوه بر خود تولید کننده، شرکتها و حتی اشخاص دیگری نیز اقدام به تهیه Firmware برای دستگاهها مینمایند. بر اساس تجربه بهتر است از نسخهای استفاده کنید که توسط خود سازنده ارائه شده است.
پس از اینکه فایل یا فایلها را دانلود کردید، زمانی فرا میرسد که باید مهمترین و شاید خطرناکترین قسمت کار را انجام دهید. در این مرحله باید یک فایل اجرایی را اجرا کنید تا روند آپدیتکردن بایوس به صورت خودکار طی شود. البته قبل از انجام هرکاری، روشی را که سازنده اعلام کرده است، به دقت مطالعه کنید. ممکن است برای این کار لازم باشد تغییراتی را به صورت موقت در آرایش سختافزاری کامپیوترتان اعمال کنید. ممکن است نیاز باشد زمانی که شما دو درایو را به یک کابل متصل کردهاید، یکی را از کابل موقتاً جدا نمایید و پس از آپدیت شدن بایوس درایو مورد نظرتان، دوباره درایو دیگر را به کابل متصل کنید.
با این حال قدر مسلم این است که دقت داشته باشید فارغ از نوع و مدل دستگاه، زمانی که برنامه مشغول آپدیت کردن بایوس درایوتان است (که مدت زمان اندکی است) هرگز برنامههای دیگری را اجرا نکنید. قبل از اجرا، اتصال به اینترنت خود را قطع نمایید و برنامه آنتیویروس خود را نیز غیرفعال کنید. همچنین هر نوع CD و یا DVD را از درایو خارج کنید.
دقت کنید که ممکن است در طی این زمان چراغ یا چراغهای روی درایو روشن شوند یا چشمک بزنند. این عمل غیر عادی نیست. تعجب نکنید و هرگز اقدام به باز کردن درِ درایو نکنید. همچنین سعی کنید برق کامپیوتر قطع نشود! چون ممکن است مجبور شوید درایو را برای تعمیر به گارانتی بفرستید یا در بدترین شکل ممکن، مجلس ختمی برای درایو محبوبتان برگزار کنید.
اما از هیچ چیز نترسید. شخصاً بارها اینکار را انجام دادهام و حتی درایوهای دوستان و آشنایان را نیز از این آزمایشها گذراندهام. خیالتان راحت باشد. این کار را اگر بر اساس روشی که از سوی تولیدکننده ارائه شده است انجام دهید، هیچ مشکلی برای درایوتان به وجود نخواهد آمد.
پس از اینکه Firmware درایوتان را آپدیت کردید، مطمئناً درایوتان بیعیب و نقصتر از گذشته کار خواهد کرد، اما انتظار نداشته باشید که فرآیند رایت کردن اطلاعات با سرعت بیشتری انجام شود یا سختافزار دستگاهتان تغییر کند. اما مطمئنا خطاهای کمتری در زمان خواندن و نوشتن انواع دیسکها بروز خواهد نمود.