طی یکی دو سال گذشته چیپ‌ست‌های مورد استفاده در مادربردها و به پشتوانه
آن‌ها موتورهای گرافیکی مجتمع پیشرفت‌های خوبی داشتند و می‌توان این مدت
را انقلابی در صنعت موتورهای گرافیکی مجتمع نامید. در حال حاضر کاربرانی
که علاقه‌ای (البته پول اضافی) برای تهیه یک کارت گرافیک گران‌قیمت ندارند
انتخاب‌های زیادی در میان محصولات دارای موتور گرافیکی مجتمع داشتند،
محصولاتی بر پایه چیپ‌ست‌های ۷۸۰G و ۷۹۰GX از AMD، چیپ‌ست‌های ۸۲۰۰، ۹۳۰۰۵
و ۹۴۰۰ از nVIDIA و چیپ‌ست G۴۵ از اینتل. این محصولات هر یک دارای نقاط
ضعف و مزیت‌هایی هستند، اما نکته مشترک در میان همه آن‌ها فاصله و اختلاف
کارایی چشمگیر با محصولات قبلی است.
محصول جدید AMD (چیپ‌ست ۷۸۵G) نسخه تکامل یافته چیپ‌ست
محبوب و موفق ۷۸۰G است که البته نمی‌توان آن را یک انقلاب در میان
چیپ‌ست‌های AMD به حساب آورد. چیپ‌ست جدید برای تکمیل مدل قبلی خود و
پشتیبانی از امکاناتی که چیپ‌ست ۷۸۰G از آن‌ها پشتیبانی نمی‌کرد و کمبود
آن‌ها گاهی حس می‌شد پا به عرصه گذاشت. از جمله این تغییرات می‌توان به
پشتیبانی از تکنولوژی صدای LPCM روی خروجی HDMI، پشتیبانی از تکنولوژی ATI
Stream پشتیبانی از DirectX ۱۰.۱ و سازگاری کامل با ویندوز ۷ اشاره کرد.
در کنار تمام این امکانات AMD وعده مصرف انرژی کمتر به واسطه استفاده از
این چیپ‌ست را نیز داده است.
شاید همه این امکانات و محاسن برگ برنده قطعی AMD در
برابر رقبایی که دایم در حال پیشرفت هستند نباشد، اما از این چیپ‌ست
می‌توان به عنوان یک گام مناسب در جهت صحیح نیز تعبیر کرد.
زمانی که چیپ‌ست AMD ۷۸۰G نسبت به رقبای خود در بازار از
کارایی مناسب‌تری برخوردار است و با قیمت کم در مبحث نسبت کارایی به قیمت
جای هیچ حرف و حدیثی باقی نگذاشته و با توجه به کیفیت بالای موتور گرافیکی
مجتمع خود از طرفداران بیشماری بهره‌مند شده و در کنار آن چیپ‌ست فاخر
۷۹۰GX نیز به عنوان یک محصول میان‌قیمت حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد، چه
نیازی به معرفی چیپ‌ست ۷۸۵G بود؟ به طور قطع دلیل معرفی این مدل خود
چیپ‌ست و کارایی آن نبود، بلکه هدف ارایه محصولی بود با قیمت مقبول برای
پشتیبانی از نسل جدید پردازنده‌های PhenomII که پردازنده‌های Athlon II را
هم شامل می‌شوند. زمانی که پردازنده‌های Phenom بررسی شدند و نتایج آن‌ها
کم‌کم در حال تبدیل شدن به نقطه ننگی بر آبروی AMD در مقابل
پردازنده‌های سری Core۲ اینتل بود، پردازنده‌های جدید PhenomII توانستند
بخشی از آبروی رفته این شرکت و سلطنت AMD بر مبحث کارایی به قیمت را برای
این شرکت بازستاندند!
با این توصیفات احتمالا این بهترین زمان برای معرفی این
محصول ارتقا یافته بود که رقیبی است جدی برای چیپ‌ست‌های ۹۳۰۰ و ۹۴۰۰ از
nVIDIA و AMD می‌تواند با برجسته‌تر کردن برتری‌های آن نسبت به چیپ‌ست G۴۵
اینتل حسابی از خجالت رقیب درآید!
هرچند این چیپ‌ست تفاوت عمده‌ای با چیپ‌ست‌های قدیمی‌تر
هم‌رده خود ندارد اما از برخی امکانات پشتیبانی می‌کند که چیپ‌ست‌های ۷۸۰G
و ۷۹۰GX از پشتیبانی آن‌ها عاجزند. از میان تفاوت‌های این چند چیپ‌ست
می‌توان به هسته مرکزی موتور گرافیکی اشاره کرد که چیپ‌ست‌های ۷۸۰G و
۷۹۰GX هر دو از هسته RV۶۱۰ استفاده می‌کنند در حالی که چیپ ۷۸۵G از هسته
RV۶۲۰ بهره می‌برد. چیپ‌ست کمکی یا همان ژل جنوبی این مدل نیز چیپ‌ست
SB۷۱۰ است که در برخی از مادربردهای مبتنی بر چیپ اصلی ۷۸۰G نیز استفاده
می‌شود. البته در برخی موارد مانند فرکانس موتور گرافیکی چیپ‌ست گران‌تر
۷۹۰GX از دو مدل دیگر برتر است.
● پشتیبانی از خروجی صدای هشت کاناله، شاید به زودی!
برخلاف اشتباه سهوی که در ابتدای مقاله به استحضارتان
رسید، تمامی مادربردهای موجود در حال حاضر از تکنولوژی پخش اصوات به صورت
غیرفشرده موسوم به LPCM پشتیبانی نمی‌کنند. هنگام اجرای این قابلیت کارت
صدای دستگاه دچار مشکل خواهد شد که البته AMD قول داده است به زودی این
مشکل را برطرف کند.
● توسعه امکان پخش جزئیات بیشتر تصویری به واسطه تکنولوژی UDV ۲.۰
چیپ‌ست ۷۸۵G به واسطه پشتیبانی از تکنولوژی UDV ۲.۰ موفق
به ارتقا سطح کیفیت پخش تصاویر پروضوح در مقایسه با چیپ‌ست‌های ۷۸۰G و
۷۹۰GX شده است که از تکنولوژی UDV ۱.۰ پشتیبانی می‌کردند. این تفاوت باعث
پشتیبانی بهتر این چیپ‌ست از چند امکان جدید شده است که چیپ‌ست‌های دیگر
قادر به پشتیبانی نبودند:
▪ پشتیبانی از امکان Dynamic Contrast: با فعال کردن این
گزینه دستگاه به طور خودکار سیاهی و سفیدی تصاویر را تنظیم می‌کند و
تصاویری با کیفیت‌تر ارایه می‌دهد. انویدیا از مدتی پیش امکاناتی مشابه را
در محصولات خود قرار داده بود.
شتاب بیشتر در هنگام پخش فایل‌های ویدیویی به صورت تصویر
در تصویر: این گزینه باعث وارد آمدن فشار کمتر بر پردازنده هنگام پخش دو
فایل تصویری به صورت همزمان می‌شود. هرچند پردازنده‌های جدید به راحتی از
پس پردازش مربوط به پخش همزمان دو تصویر برمی‌آیند اما این امکان باعث
بهبود کارکرد این‌گونه فعالیت‌ها به خصوص در تصاویری که روی دیسک‌های
BluRay هستند می‌شود.
▪ HD Flesh Tone Enhancement: این مورد باعث ارتقا کیفیت
پخش رنگ‌های زمینه شده و در نهایت تصاویر خروجی باکیفیت‌تری به دست و
البته چشم کاربر می‌رسد.
▪ احیای رنگ‌ها در تصاویر HD: این امکان نیز باعث سرزندگی و شاداب‌تر شدن رنگ‌ها می‌شود.
امکانات و گزینه‌هایی مانند آنچه در این چیپ‌ست موجود است
باعث بالا رفتن کیفیت تصاویر و رنگ‌های به نمایش در‌آمده می‌شود که این
را نیز می‌توان از مزایای این چیپ‌ست به حساب آورد.
● موتور گرافیکی Radeon HD ۴۲۰۰
در سال‌های اخیر یکی از آرزوهای کاربران این بوده است که
یکی از تولیدکنندگان محترم، چیپ‌ستی با موتور گرافیکی مجتمع (IGP) تولید و
عرضه کند که از پس بازی‌های روز با جزئیات خوب و پشتیبانی از وضوح حداقلی
۱۰۲۴ × ۱۲۸۰ به خوبی بربیاید و جماعتی را خشنود کند. اما متاسفانه در
کمال ناباوری باید گفت که موتورگرافیکی موجود در دل چیپ‌ست ۷۸۵G تحقق‌گر
این رویا نیست!
البته دچار سوءتفاهم نشوید، موتورگرافیکی مجتمع این
چیپ‌ست در میان محصولات مشابه فوق‌العاده به نظر می‌رسد، اما دقیقا همان
موتور گرافیکی است که در چیپ‌ست ۷۸۰G استفاده شده است. مشخصات و جزئیات
این چیپ‌ست مانند ۴ پردازنده مسیر (Stream processor)، ۴ واحد مسیردهی
(Texture Unit) و سایر مشخصات مشابه چیپ‌ست ۷۸۰G است. موتور گرافیکی
چیپ‌ست ۷۸۵G درست در همان فرکانسی کار می‌کند که ۷۸۰G کار می‌کرد، یعنی
۵۰۰ مگاهرتز.
اما تفاوت موتور گرافیکی این دو چیپ‌ست در چیست؟ باید گفت
توانایی پشتیبانی از DirectX ۱۰.۰ تنها پاسخی است که می‌توان به این پرسش
داد.
در جدول زیر می‌توانید تفاوت‌ها و قابلیت‌های موتور
گرافیکی چیپ‌ست‌های سری ۷۸X و ۷۹X از AMD را در پشتیبانی از امکانات و
برخی مشخصات مشاهده کنید:
همان‌‌طور که در جدول مشاهده کردید تنها قابلیت قابل توجه
موتور گرافیکی این چیپ‌ست پشتیبانی از DirectX ۱۰.۰ است. پشتیبانی از این
امکان باعث ایجاد هیچ تغییری در کارکرد این موتور گرافیکی برای کاربر
نهایی نخواهد شد و تنها می‌توان این امکان را در این موتور گرافیکی فعال
کرد و تغییری که باعث بهبود چشمگیر وضعیت کارایی این موتور گرافیکی در
بنچ‌مارک‌های مربوطه شود حاصل نخواهد شد.
اکنون در چیپ‌ست جدید ۷۸۵G شاهد حداقل تغییرات و افزایش
کارایی هستیم شاید نام موتور گرافیکی Radeon HD۴۲۰۰ بیشتر از امکانات آن
هیجان انگیز باشد. به هر حال در نگاه اول خواهید گفت که این موتور گرافیکی
یک نسل از موتور گرافیکی مورد استفاده در چیپ‌ست ۷۹۰GX (موتور گرافیکی
Radeon ۳۳۰۰) بالاتر است، اما هنگام آزمایش بازی‌های جدید شاهد چنین برتری
نخواهید بود. موتور گرافیکی چیپ‌ست ۷۹۰GX در فرکانس ۷۰۰ مگاهرتز و موتور
گرافیکی ۷۸۵G با فرکانس ۵۰۰ مگاهرتز و در سایر مشخصات فنی مشابه هستند.
بنابراین باید کارایی موتور گرافیکی ۷۹۰GX حداقل روی کاغذ بیشتر باشد.
● غیرحرفه‌ای‌ها نخوانند!
باید توجه داشت که موتورهای گرافیکی چیپ‌ست‌های AMD ۷۹۰GX
و nVIDIA GeForce ۹۴۰۰ در حال حاضر سریع‌ترین موتورهای گرافیکی مجتمع
موجود هستند. اما خبر خوش برای کاربران نترسی که مادربردهایی با چیپ‌ست
۷۸۰G و ۷۸۵G خریده‌اند این است که بیشتر چیپ‌ست‌های ۷۸۰G و ۷۸۵G موجود در
بازار این قابلیت را دارند که با کمی اورکلاک (افزایش فرکانس) فرکانس خود
را به فرکانس پیش‌فرض ۷۹۰GX و حتی کمی بالاتر از آن و بدون نیاز به سیستم
خنک کننده جدا برسانند.
نکته آخر اینکه، برتری اساسی چیپ‌ست ۷۸۵G با ۷۸۰G در این
است که مادربردهای مبتنی بر چیپ‌ست جدید می‌توانند به حافظه مستقیم با
استفاده از فناوری SidePort مجهز شوند. با این فناوری می‌توان حافظه‌ای تا
ظرفیت ۱۲۸ مگابایت و از نوع DDR۳ به صورت حافظه گرافیکی مجزا برای موتور
گرافیکی در نظر گرفت که تاثیر به سزایی در افزایش سرعت و کارایی گرافیکی
محصول خواهد داشت. تعداد کمی از مادربردهای مبتنی بر چیپ‌ست ۷۸۰G نیز از
این فناوری و حافظه اختصاصی آن پشتیبانی می‌کنند، اما این فناوری در
چیپ‌ست‌های ۷۹۰GX رایج‌تر است.
