تصور کنید: شما برای انجام یک سفر کاری به خارج از کشور میروید، PDAشما ناگهان زنگ میزند و خبر میدهد که یک نفر جلوی درب منزلتان، هزاران کیلومتر دورتر از شما ایستاده است. با استفاده از دوربینی که بالای در خانه نصب کردهاید، نگاه میکنید و پستچی را میبینید که بستهای را برای شما آورده است. از همانجا در را باز میکنید و به پستچی میگویید که بسته را در داخل منزل بگذارد و سپس درب را قفل میکنید. همهی این کارها را از راه دور و به صورت بی سیم انجام میدهید.فکر جالبی بود، اما یک ایراد وجود دارد: هر دستگاهی که بخواهد به اینترنت وصل شود و خودش را به بقیه دستگاهها و اجزای اینترنت معرفی کند میبایست آدرس IP خاص خود را داشته باشد. ولی برای این همه دستگاه و وسیله الکترونیکی به اندازه کافی IP نداریم. حدود بیست سال پیش هیچ کس تصور نمیکرد بیش از چهار میلیارد آدرس IP(که برای شناسایی تمامی کامپیوترها در نظر گرفته شده بود) یک روز تمام شود.
اما امروزه خیلیها پیشبینی میکنند که این آدرسها حداکثر تا دههی آینده بیشتر دوام نخواهد آورد. اینترنت در دنیای غرب تقریباً همهجا را فراگرفته و با سرعتی که در آسیا و کشورهای توسعه یافته پیش میرود، در آیندهای نزدیک همه آدرس های خالی پر خواهند شد. این که درصد بالایی از آدرسهای IP به خاطر لجبازی و چشم و همچشمیهای دانشگاهها و سازمانهای آمریکایی حیفومیل شدند و IP های متعددی از پیش به آنها اختصاص داده شد، هیچ فرقی در اصل قضیه ایجاد نمیکند. مثلاً دانشگاه استنفورد بیش از ۱۷ میلیون آدرس IP را برای خود گرفته است، اما به کشوری مثل هند که بیش از یک میلیارد جمعیت دارد تاکنون فقط حدود ۲ میلیون آدرس اختصاص یافته است. امروزه بسیاری از شبکههای کامپیوتری با استفاده از NAT[1] آدرسهای اینترنتی خود را افزایش داده و بدین روش کمبود خود را در داشتن آدرسهای IP اختصاصی حل میکنند. NAT به روتر، فایروال و دیگر دستگاهها این امکان را میدهد که یک آدرس IP جهانی را با سایر تجهیزات داخلی طوری به اشتراک بگذارد که هر کدام از دستگاهها آدرس خصوصی مربوط به خود را داشته باشند.
مسائل دیگری وجود دارند که نشان میدهد که عمرIPv4 (نسخه فعلی IP) رو به پایان است. برای مثال امروزه این توقع که ارتباط شما با اینترنت ضمن حرکت از ساختمانی به ساختمان دیگر، یا شهری به شهر دیگر و حتی کشوری به کشور دیگر پابرجا بماند خواستهای بی جا به حساب نمیآید.
در واقع تکنولوژی نسبتاً جدیدی موسوم بهMobileIP برای تحقق بخشیدن به چنین خواستههایی به وجود آمده است ولی این تکنولوژی با IPv4 به خوبی کار نمیکند و شامل نقصهایی است و همچنین قابل توجه است که این تکنولوژی بایستی توسط سیستمی پیاده سازی شود که دارای امنیت بالایی باشد ولی IPv4 از این مقوله کمی فاصله دارد. IPv6، پروتکلی است … IPv6، پروتکلی است جدید که به نسل بعدی پروتکل اینترنت و یا IPNG مشهور است در سال ۱۹۹۴ به ستاد مهندسی اینترنت یا IETF پیشنهاد شد و پیشنویسی از آن در سال ۱۹۹۸ به تصویب رسید. تکمیل این استاندارد و تعریف تمام بخشهای آن نیز تا پاییز ۲۰۰۱ جزء دستور کار IETF بود.
طی هشت سال گذشته IPv6 در انواع شبکهها در بیش از ۴۰ کشور تحت آزمایش بوده است. در حال حاضر ژاپن آدرسهای IPv6 را به مصرف کنندگان خود پیشنهاد میدهد. انتظار میرود که انتقال از IPv4 به IPv6 طی ده سال آینده یا شاید بیشتر به انجام برسد. برترین ویژگی IPv6، افزایش فضای آدرسدهی آن از ۳۲ بیت به ۱۲۸ بیت است که مخزن آدرس هایIP را از ۴ میلیارد به ۳۵ تریلیون افزایش میدهد. و نکته جالب اینجاست که با وجود چنین افزایشی، پردازش بستههایIP پیچیدهتر نخواهد شد. چرا که در IPv6 فرمت سرآیند بستهها سادهتر شده است. به علاوه در IPv6 قابلیت اولویتدهی بر اساس محتوا نیز پیشبینی شده که نهایتاً موجب بهبود کارایی و افزایش سرعت تحویل محتوا خواهد شد. از آنجا که انتقال به IPv6 نیازمند تغییرات در دستگاهها و درایورها و سیستم عاملها است. لذا تردید در اجرای این استاندارد قابل قبول است. ولی طراحی IPv6 به صورتی انجام شده است که انتقال به آن، طی یک فرایند تدریجی صورت بگیرد. در واقع زمان مشخصی برای انتقال کامل به این استاندارد وجود ندارد، اگر چه بعضی از کشورها مثل ایالات متحده سرویسدهندههای اینترنتی را ملزم نموده است که تا پایان سال ۲۰۰۸ به IPv6 مجهز گردند، ولی شبکهها میتوانند سالها ترکیبی از استانداردهای IPv4 و IPv6 را مورد استفاده قرار بدهند. حال بهتر است بدانیم که نسل بعدی پروتکل اینترنت چه مزیتهایی نسبت به این پروتکل فعلی اینترنت دارد. قابلیتهای این پروتکل جدید در ادامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. تاریخچه IPv6 با این تصمیم که اینترنت به طور جدی نیاز به ظرفیت و فضای آدرسدهی بالایی دارد گروه معماری اینترنت سه پیشنهاد اصلی در این زمینه ارائه نمود. اولین پیشنهاد تحت عنوان TUBA بود. این پیشنهاد بر اساس سوئیچینگ IP بر روی CLNP به عنوان پروتکل لایه اینترنت بود. CLNP یک پروتکل OSI میباشد که دارای آدرس ۲۰ هشتتایی میباشد و تمامی پروتکلهای مسیریابی تعریف شده را پشتیبانی مینماید. این پروتکل مورد قبول واقع نشد زیرا CLNP در آن زمان هم (زمان پیشنهاد) یک پروتکل قدیمی و غیر موثر محسوب میشد و حتی در بازار IPv4 هم به صورت یک پروتکلی که به طور گسترده در بازار پروتکلهای IP کاربرد داشته باشد مورد قبول نبود. پیشنهاد دوم IPv7 نامیده میشد که بعداً به TP/IX تغییر نام داد و سرانجام CATNIP نامیدند، این پیشنهاد بر اساس این ایده پایهریزی شدهبود که یک بستهی اطلاعاتی با قالب مشترک تعریف شود که با IPT، CLNP و IPX سازگاری داشته باشد، این پیشنهاد به علت عدم رشد سریع آن مورد توجه و استقبال واقع نشد. سومین و آخرین پیشنهاد که موفقترین آنها نیز بود با عنوان IP در IP زندگی خود را آغاز نمود، اساس این پیشنهاد این بود که در آن برای اینترنت دو لایه جداگانه، یکی به عنوان لایه زیرساخت و دیگری به عنوان لایه گسترش محلی تعریف کنند. در این پیشنهاد در واقع یک نوع بستهبندی آدرس IP صورت گرفته است که مکانیزم خوبی برای انتقال IP ساده نیز میباشد، انتقال آدرسها با این روش از IPv4 به راحتی انجام میگیرد این روش در واقع به افزایش فضای آدرس دهی IP از ۳۲ بیتی به ۶۴ بیتی و از بین بردن بعضی از مشخصههای منسوخ شده IPv4 برای کاهش اندازه سرآیندهای پروتکل IP میباشد. SIP را با پیشنهادی که آن را PIP میگفتند ترکیب دادند و اثرات مسیریابی IPv4 را بهبود بخشیدند و پیشنهاد جدیدی را ارائه نمودند که آنرا SIPP نامیدند. با تغییرات به وجود آمده و با اعمال تغییراتی روی آن بعدها آن را IPv6 نامیدند، از اسم IPv5 استفاده نکردند چون قبلاً از آن در جای دیگر و برای پروتکل جاری دیگر استفاده شده بود. یکی از عمومیترین مزایا و منافع IPv6 گستردگی و ازدیاد فضای آدرسدهی آن است و این نسخه از فضای آدرسدهی ۱۲۸ بیتی استفاده میکند در صورتیکه IPv4 از فضای آدرسدهی ۳۲ بیتی استفاده مینمود. IPv6 دارای فواید زیادی برای شبکهها میباشد. از جمله این فواید میتوان به امنیت بالای آن در شبکه، بهبود و تقلیل جداول مسیریابی، و در نتیجه کاهش حافظه و پردازنده لازم برای مسیریابها، و بهبود بخشیدن به استفاده از آدرسدهی اتوماتیک برای کاربران متحرک اشاره نمود.