در دهه هفتاد میلادی سیستم عامل یونیکس توسط کنت تامسون، دنیس ریچی، برایان کرنیگان در آزمایشگاه های AT&T Bell Labs معرفی شد. پیش از آن و در سال ۱۹۷۲ میلادی زبان برنامه سازی سی توسط دنیس ریچی و همکارانش توسعه داده شده بود و در سال ۱۹۷۳ یونیکس با زبان سی نوشته و معرفی شد. یونیکس های اولیه بدون واسط گرافیکی بوده و برای اهداف شبکه استفاده می شدند. هر کسی می توانست با پرداخت هزینه ای به کد منبع آن دسترسی داشته و آنرا مطابق با نیاز خود تغییر و توسعه دهد. از این رو از یونیکس اولیه سیستم عامل هایی مانند BSD که برگرفته از Berkeley Software Distribution است ایجا شدند. BSD هسته ای مانند یونیکس داشت و این یعنی از ساختار سیستم فایل و دستور های مشابه یونیکس اولیه بهره می برد. BSD که به یونیکس برکلی معروف است خود منجر به توسعه سیستم عامل های مشابه ای شد که می توان به FreeBSD اشاره کرد. تفاوت BSD اولیه و مشتق شده آن یعنی FreeBSD در رایگان و آزاد بودن FreeBSD است. به هر حال یونیکس و ساختار آن به صورت یک معماری برای توسعه سیستم عامل های دیگر شد به طوری که پروفسور تتنبام برای آموزش و نوشتن کتاب خود درباره اصول طراحی سیستم عامل ها سیستم عامل آموزشی و کوچک خود را به نام مینیکس (Minix) را نوشت و کد های آنرا برای تدریس در کتاب خود انتشار داد. Minix یعنی Mini Unix یا یونیکس کوچک و امروزه نسخه سه آن قابل دانلود است.
آموزش گام به گام لینوکس
اما لینوکس از کجا سر در آورد؟ بر خلاف تفکر معمول درباره لینوکس، باید بگویم لینوکس یک سیستم عامل نیست بلکه نام یک هسته آزاد و رایگان (توجه کنید رایگان بودن با آزاد بودن متفاوت است) است که توسط آقای لینوس توروالدز در سال ۱۹۹۱ از کد های مینیکس ایجاد شد. پیشتر از لینوس توروالدز، آقای ریچارد استالمن جنبشی به نام Gnu را به راه انداخته بود که در آن برنامه نویس ها کد ها و برنامه های نوشته خود را به صورت رایگان و آزاد در اختیار همگان قرار می دادند. اما جای یک هسته برای ایجاد یک سیستم عامل آزاد و رایگان که برای مصارف شخصی و PC ها قابل استفاده باشد، خالی بود که با انتشار هسته ۰٫۱ لینوکس، امکان به وجود آوردن یک سیستم عامل فراهم شد.در واقع سیستم عامل لینوکس را باید گنو لینوکس بخوانیم. نخستین توزیع لینوکسی از تجمیع هسته لینوکس و ابزار های گنو ایجاد شد و قابلیت نصب و استفاده را داشت، slackware بود که هنوز هم توسعه داده می شود. لینوکس خصوصیات یونیکس مانند دستور ها و ساختار سیستم فایل آنرا به ارث برد و از این رو آنرا شبه یونیکس می نامند. لینوکس در ابتدا به صورت متنی بود و از این رو بر خلاف رقیب خود یعنی ویندوز و نسخه های نخستین آن که رابط گرافیکی داشتند، نتوانست به خوبی در میان کاربران جا باز کند. اما امروزه توزیع هایی مانند ابونتو، فدورا به عنوان توزیع هایی برای مصارف شخصی با میزکار هایی جذاب جای پای خود را میان کاربران شخصی باز کرده انذ.
از طرفی لینوکس همواره به عنوان یک سیستم عامل امن، قدرتمند برای مصارف شبکه و سرور شناخته شده است که می توان سنگین ترین بار های پردازشی و سرویس ها را تحت آن انجام داد.اما چرا لینوکس را نمی توان دست کم گرفت؟ بدون در نظر گرفتن فضای IT در ایران، به واقع لینوکس یک چارچوب قدرتمند برای توسعه فناوری ها به شمار می رود. تقریبا لینوکس همه جا هست. سیستم عامل اندرویدی شما، سیستم عامل ios سیسکو یا سیستم عامل RouterOS میکروتیک، در ابر رایانه ها، در سرور ها، در وسایل و ابزار های هوشمند، در توسعه روباتیک، در بحث امینت و تست نفوذ و غیره. به هیچ عنوان نمی شود لینوکس (یا بهتر بگویم هسته ای به نام لینوکس) را از رده خارج کرد و می توان با یک سیاست درست از آن کسب در آمد داشت.امروزه با توسعه بستر فناوری اطلاعات دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس در کنار یکدیگر بوده و نمی توان یکی را برتر از دیگری دانست. با معرفی برنامه ای به نام سامبا، لینوکس و ویندوز در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. سامبا با مهندسی معکوس پروتکل SMB را در سیستم عامل های شبه یونیکسی مانند لینوکس فراهم کرده به طوری که می توان یک توزیع لینوکسی را عضوی از دامین اکتیو دایرکتوری ویندوز کرد. یا فایل ها و پرینتر ها را میان لینوکس و ویندوز به اشتراک گذاشت. در ادامه چندین اصطلاح را در زمینه لینوکس معرفی می کنم.
