قصد داریم تا به شما در قسمت زبان های برنامه نویسی زبان اسمبلی را آموزش دهیم اما قبل از این که بخواهیم به طور دقیق به نکات و دستورات آن بپردازیم با هم یک تعریف کلی از این زبان را مرور می کنیم.
زبان اسمبلی که یک زبان برنامه نویسی سطح پایین است که ساختار و عملکردی وابسته به ماشین دارد. بین عبارات آن و دستورالعمل های زبان ماشین کامپیوتر تناظر یک به یک برقرار است. یعنی هر دستورالعمل اسمبلی دقیقا یک دستورالعمل زبان ماشین را نشان می دهد، در حالیکه در زبان سطح بالا یک عبارت معمولا به چندین دستورالعمل ماشین تبدیل می شود. یک برنامه اسمبلی مانند برنامه های سطح بالا به صورت text نوشته می شود. هر دستورالعمل زبان اسمبلی یک نمایش نمادی (یک کد الفبائی کوتاه) از یک دستورالعمل ماشین است، که به این صورت معنی دستور واضح تر از کد زبان ماشین می شود. مثال ۱٫ کلمه mov نمادی برای عمل انتقال داده است. دستور اسمبلی زیر جمع ثبات AL و عدد ۵ را نشان می دهد. mov AL,5 مثال ۲٫ کلمه add یک نماد برای دستورالعمل جمع است. دستور جمع ثبات های EAX و EBX به صورت زیر نوشته می شود. add EAX, EBX مشاهده می شود که به اینصورت درک معنی دستور بسیار روشن تر از کد ماشین معادل است. مثال ۳٫ دستوری که عملوندی ندارد و فلگ carry را صفر می کند. clc مثال ۴٫ دستور زیر عدد یک را به ثبات AX اضافه می کند. inc AX مثال ۵٫ دستور جمع مقدار متغیر Count با محتوای ثبات به صورت زیر است. mov AX,Count هر دستور اسمبلی می تواند همراه با لیستی از عملوند ها باشد. فرم کلی دستورالعمل های اسمبلی به صورت زیر است: mnemonic operand(s) عملوند دستورالعمل می تواند از انواع زیر باشد : • ثبات. عملوندهائی که مستقیما به محتوای ثبات های پردازنده مراجعه می کنند. مانند ثبات AL در مثال ۱٫ • متغیر یا حافظه ای. عملوندهائی که به داده ای در حافظه اشاره دارند. مانند متغیر Count در مثال ۵٫ • فوری. این عملوندها مقادیر ثابتی هستند که در داخل دستورالعمل قرار می گیرند. در مثال ۱عدد ۵ یک عملوند فوری است. • ضمنی. عملوندهائی که صریحا در دستور ذکر نمی شوند. در مثال ۴عدد یک با ثبات AL جمع می شود. عدد یک عملود ضمنی است
