• IP  -ای پی- چیست ؟   Internet Protocol یا همان IP، شماره‌ای یکتا است برای مشخص کردن هر وسیله‌ای (معمولا رایانه) که به اینترنت وصل می‌شود. هر آی‌پی از ۳۲ بیت برای آدرس دهی استفاده کرده که به منظور تسهیل در امر نمایش بصورت چهار عدد صحیح ( مبنای ده ) که بین آنها نقطه استفاده شده است نمایش داده می شوند.  IP یک شماره به صورت xxx.xxx.xxx.xxx است. این عدد یک عدد ۳۲ بیتی (۴ بایتی) است که هر xxx می تواند بین ۰ تا ۲۵۵ متغیر باشد . پس ۲ بتوان ۶۴ آدرس مختلف داریم. هر رایانه در اینترنت آی‌پی یگانه‌ای دارد (در این مورد استثناهایی وجود دارد).

• نحوه اختصاص IP  

اختصاص IP ممکن است بصورت دستی و توسط مدیریت شبکه انجام شده و یا انجام رسالت فوق بر عهده عناصر سرویس دهنده نرم افزاری نظیر DHCP و یا NAT گذاشته گردد.  هر سرویس‌دهنده (Server) نشانی آی پی ثابت خودش را دارد که اغلب قادر به تغییر آن نیست. یک کامپیوتر خانگی که برای اتصال به اینترنت از خطوط تلفن استفاده می‌کند (Dial Up)، پس از اتصال، یک آی پی شناسایی خواهد داشت که توسط کامپیوتر سرویس‌دهنده (ISP) به آن اختصاص داده می‌شود.  البته این بستگى به این امر دارد که ISP شما چند شبکه داشته باشد . چون آدرس هر شبکه با دیگرى متفاوت خواهد بود . معمولا اگر چند شماره تلفن در اختیار شما باشد هر کدام متعلق به یکى از شبکه هاى ISP خواهد بود . البته این مسئله کاملا به ISP شما بستگی دارد و ممکن است با وجود داشتن شماره های مختلٿ سری IP یکسانی داشته باشند.

این شماره آی پی پس از اتصال شما منحصر به شما بوده و تا زمانیکه ارتباط خود را قطع نکرده‌اید به شما تعلق دارد و ممکن است در شماره‌گیری بعدی متفاوت از قبل باشد. به هر حال یک سرویس‌دهنده لازم دارد که برای هر مودم یک آی پی اختصاص دهد تا بتواند آنرا پشتیبانی نماید.  بد نیست بدانید که برای کامپیوترهایی که از طریق یک شبکه داخلی (LAN) و تنها از طریق یک سرور داخلی و با یک مودم به اینترنت وصل می‌شوند (مانند کافی‌نتها)، تنها یک آی پی توسط سرویس‌دهنده اختصاص داده می‌شود و پس از آن توسط سرور داخلی به هر یک از کامپیوترهای شبکه (Client) یک آی پی مجازی تعلق می‌گیرد تا هر یک بتوانند بطور مستقل درخواستهای خود را از سرویس‌دهنده داشته باشند.   نکته: دوستانى که با مودم کابلى یا موارد مشابه به اینترنت متصل مى شوند باید توجه داشته باشند که در بیشتر موارد شماره IP آنها براى مدتى که اشتراک دهنده اینترنت تعیین مى نماید مثلا یک ماه یا بیشتر کاملا بدون تغییر باقى مى ماند . این امر بسیار خطرناک است !!! در واقع مى توان گفت افرادى که مودم کابلى دارند به دلیل داشتن سرعت بالا و IP ثابت طعمه هاى بسیار خوبى براى هکرها هستند و در صورت به دام افتادن ممکن است بسیار بیشتر از سایرین لطمه بخورند . چون اغلب هکرها از PC این افراد براى حمله به کامپیوترهاى دیگر استفاده مى نمایند !!!

• کالبد شکافی IP   هر دستگاه در شبکه های مبتنی بر TCP/IP دارای یک آدرس منحصر بفرد است . آدرس فوق IP نامیده می شود. یک آدرس IP مطابق زیر است :   ۲۱۶٫۲۳۹٫۵۳٫۱۰۰   به منظور بخاطر سپردن آسان آدرس های IP ، نحوه نما یش آنها بصورت دسیمال ( مبنای دهدهی ) بوده که توسط چهار عدد که توسط نقطه از یکدیگر جدا می گردند ، است .  هر یک از اعداد فوق را Octet می گویند. کامپیوترها برای ارتباط با یکدیگر از مبنای دو ( باینری) استفاده می نمایند. فرمت باینری آدرس IP اشاره شده بصورت زیر است:   ۱۱۰۱۱۰۰۰٫۰۰۰۱۱۰۱۱٫۰۰۱۱۱۱۰۱٫۱۰۰۰۱۰۰۱   همانطور که ملاحظه می‌کنید، هر یک از چهار قسمت موجود در آی پی بالا تبدیل به دسته‌های هشت تایی ۰ و ۱ شده‌اند. این مساله بدین خاطر است که هر یک از قسمتها می‌توانند مقادیری بین ۰ و ۲۵۵ اختیار نمایند.  اگر فرض کنیم که هر یک از چهار قسمت هر آی پی عددی بین ۰ و ۲۵۵ باشد این بازه از طریق جمع ۰ و ۱ ها با توجه به موقعیتشان در هر قسمت صورت می‌گیرد. مثلا عدد ۲۵۵ در مبنای دو از هشت عدد ۱ تشکیل شده است. یعنی ۱۱۱۱۱۱۱۱٫ (برای اینکه چگونگی این برابری را درک کنید باید کمی درباره تبدیل اعداد در مبناهای مختلف مطالعه نمایید).  از آنجایی که هر یک از قسمتهای چهارگانه می‌توانند حداکثر مقدار ۲۵۵ را اختیار کنند، با در نظر گرفتن تمام حالات ممکن، می‌توان تقریبا ۴٫۳ بیلیون حالت ممکن را بوجود آورد. البته باید خاطرنشان ساخت که برخی از حالات ممکن مانند آی پی‌های ۰٫۰٫۰٫۰ و ۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵ قبلا رزرو شده‌اند.   نمایش یک IP بصورت چهار عدد ( Octet) صرفا” برای راحتی کار نبوده و از آن برای ایجاد ” کلاس های IP ” نیز استفاده می گردد. هر Octet به دو بخش مجزا تقسیم می گردد:

شبکه (Net)و میزبان(Host که بعضا Node یا گره هم نامیده می‌شود) اولین octet نشاندهنده شبکه بوده و از آن برای مشخص نمودن شبکه ای که کامپیوتر به آن تعلق دارد ، استفاده می گردد. سه بخش دیگر octet ، نشاندهنده آدرس کامپیوتر موجود در شبکه است

• پنج کلاس برای IPها

Default Network: مقدار پیش‌فرض ۰٫۰٫۰٫۰ برای آن در نظر گرفته شده است.

• کلاس A :   کلاس فوق برای شبکه های بسیار بزرگ نظیر یک شرکت بین المللی در نظر گرفته می شود. آدرس هائی که اولین octet آنها ۱ تا ۱۲۶ باشد ، کلاس A می باشند. از سه octet دیگربه منظور مشخص نمودن هر یک از کامپیوترهای میزبان استفاده می گردد. بدین ترتیب مجموع شبکه های کلاس A ، معادل ۱۲۶ و هر یک از شبکه های فوق می توانند ۱۶٫۷۷۷٫۲۱۴ کامپیوتر میزبان داشته باشند. ( عدد فوق از طریق حاصل ۲ – ۲۲۴ بدست آمده است ) .بنابراین تعداد تمام کامپیوترهای میزبان در شبکه های کلاس A معادل ۲٫۱۴۷٫۴۸۳٫۶۴۸ (۲۳۱) است . در شبکه های کلاس A ، بیت با ارزش بالا در اولین octet همواره مقدار صفر را دارد.   LoopBack : آدرس IP 127.0.0.1 برای LoopBack در نظر گرفته شده است . کامپیوتر میزبان از آدرس فوق برای ارسال یک پیام برای خود استفاده می کند.( فرستنده و گیرنده پیام یک کامپیوتر می باشد) آدرس فوق اغلب برای تست و اشکال زدائی استفاده می گردد.

• کلاس B :   کلاس فوق برای شبکه های متوسط در نظر گرفته می شود.( مثلا” یک دانشگاه بزرگ ) آدرس هائی که اولین octet آنها ۱۲۸ تا ۱۹۱ باشد ، کلاس B می باشند. در کلاس فوق از دومین octet هم برای مشخص کردن شبکه استفاده می گردد. از دو octet دیگر برای مشخص نمودن هر یک از کامپیوترهای میزبان در شبکه استفاده می گردد اولین و دومین بیت در اولین octet به ترتیب مقدار یک و صفر را دارا می باشند.

• کلاس C :   کلاس فوق برای شبکه های کوچک تا متوسط در نظر گرفته می شود.آدرس هائی که اولین octet آنها ۱۹۲ تا ۲۲۳ باشد ، کلاس C می باشند. در کلاس فوق از دومین و سومین octet هم برای مشخص کردن شبکه استفاده می گردد. از آخرین octet برای مشخص نمودن هر یک از کامپیوترهای میزبان در شبکه استفاده می گردد . اولین ، دومین و سومین بیت در اولین octet به ترتیب مقدار یک ، یک و صفر را دارا میباشند.

• کلاس D :   از کلاس فوق برای multicasts استفاده می شود. در چنین حالتی یک گره ( میزبان) بسته اطلاعاتی خود را برای یک گروه خاص ارسال می دارد. تمام دستگاه های موجود در گروه ، بسته اطلاعاتی ارسال شده را دریافت خواهند کرد.  کلاس فوق نسبت به سه کلاس قبلی دارای ساختاری کاملا” متفاوت است. اولین ، دومین ، سومین و چهارمین بیت به ترتیب دارای مقادیر یک ، یک ، یک و صفر می باشند.۲۸ بیت باقیمانده به منظور مشخص نمودن گروههائی از کامپیوتر بوده که پیام Multicast برای آنان در نظر گرفته می شود.

• کلاس E :   مقداری حدود یک شانزدهم آی پی‌های موجود را شامل می‌شود و از کلاس فوق برای موارد تجربی استفاده می شود. کلاس فوق نسبت به سه کلاس اولیه دارای ساختاری متفاوت است . اولین ، دومین ، سومین و چهارمین بیت به ترتیب دارای مقادیر یک ، یک ، یک و یک می باشند.۲۸ بیت باقیمانده به منظور مشخص نمودن گروههائی از کامپیوتر بوده که پیام Multicast برای آنان در نظر گرفته می شود.   BroadCast : اگر قرار باشد پیامی برای تمام کامپیوترهای موجود در شبکه ارسال شود، از این آی پی استفاده می‌شود که مقداری برابر ۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵ دارد.