در طی سالها کار در حیطه آی تی ، متوجه شدم می توان کاربران را به لحاظ رفتاری که حین بروز مشکل از خود نشان می دهند و نوع گفتمانی که در این موارد با دفتر انفورماتیک دارند دسته بندی کرد و هر روز بیشتر جذب این موضوع شدم زیرا در آن قسمت از کار آی تی که با کاربران سر و کار دارید خیلی مهم هست که بتوانید روابط عمومی خوبی داشته باشید . این ویژگی کمکی به قسمت فنی کارتان نمی کند ولی از آنجا که با عده زیادی ناخواسته گفتگو خواهید داشت طبیعتا هرچه گفتگوهایتان بهتر باشد روز بهتریبرای خود و کاربران رقم می زنید . بدین سان کم کم حالت بیولوژیستی را پیدا کردم که می خواهد بین کاربران برای درک بهتر گفته ها و مشکلاتشان یک دسته بندی ایجاد کند . در این بین بعضی کاربران واقعا روی اعصاب راه می روند . کمی به طنز و کمی به جدی اینجا راجع به بدترین آنها می گوییم :

۱٫ کاربر همه فن تخریب ( نام علمی : Zertinator III )
کاربر همه فن تخریب از دید کارشناسان تشکیلات پشتیبانی آی تی یک چیزی مثل سرطان یا طاعون است . این کاربر هرجایی چیزی راجع به کامپیوتر می خواند می خواهد روی کامپیوتر اداره اش امتحان کند و بدتر اینکه همانطور که خودش چیزی بلد نیست و نسخه هایش برای دستگاه خودش هم خرابی به بار می آورد به دیگران هم نسخه می دهد . کاربر همه فن تخریب معمولا آنقدر سیستمش را درب و داغان کرده که کاری جز نصب سیستم عامل جدید روی دستگاهش نمی توان انجام داد و معمولا اینطور شروع می شود که یک جایی یک چیزی خوانده و امتحان می کند و متوجه می شود در سیستم عاملش اشکالی ایجاد شده و از آنجا که خیلی ادعایش می شود حاضر نیست کارشناسان مربوطه را در جریان بگذارد و با استفاده از دانسته های قبلی که آنها هم منجر به تخریب شده بودند سعی می کند دستگاهش را درست کند . وقتی تمام تجربیاتش به پایان رسید ، در آخرین مرحله به واحد آی تی زنگ می زند و درخواست جایگزینی سیستم می دهد و یا می گوید از آنجا که خیلی کار دارد باید سیستمش هرچه سریعتر تعمیر گردد . از آنجا که سر و کله زدن با همچین کاربری هیچ فایده ای ندارد هیچوقت به او نمی گویم فلانی خودت زدی این بلا را سر دستگاهت آورده ای ولی با یک لبخند میگویم “این سیستم اگر یک سال تمام هم کار می کرد … خودش خراب نمیشد ! “

۲٫ کاربر من که نه ولی یکی دیگه ( نام علمی : Oopsi )
مشخصه این نوع کاربران عبارت معروفشان است که در آغاز جمله هایشان استفاده می شود ” مهندس چی میشه اگر … ” . من این گونه را در لیست درست بعد از گروه قبلی قرار می دهم زیرا اگرچه به پررویی و یا آمار خرابکاری گروه قبلی نمی رسند اما درست در رتبه بعدی گونه ی همه فن تخریبها هستند . این کاربر متوجه نیست که بعضی از فایلهای درایو سی ایشان مربوط به سیستم عاملشان است و اگر پاک شوند سیستم کار نمی کند و معمولا با این جمله آن را پاک می کنند ” بگذار ببینم اگر اینو پاک کنم چی میشه ؟؟؟ ” و بعدش هم سورپرایز می شود که چرا بعضی چیزها کار نمی کند یا کلا دیگر کامپیوتر کار نمی کند . فرق اصلی این گروه با گروه قبلی این است که کمی خجالتی هستند و اگر مشکل ایجاد شود تا جای ممکن نمی گویند تا مدتها بعد که یک روز شما از آنجا رد می شوید می گوید ” اوه این سیستم من خیلی وقت است اینطوری شده و … ” . این گونه بسیار موجودات خوش بیان و دوست داشتنی ای هستند که باعث می شوند شما روانی شوید . زمانی که زنگ می زنند و از عبارت معروفشان ” چی میشه اگر …” استفاده می کنند می توانید همان موقع بفهمید چه اتفاقی افتاده مثلا اگر با عشوه پرسیدند “چی میشه اگر من پوشه سیستم ۳۲ را پاک کنم ؟؟” بدانید این اتفاق افتاده .

۳٫ کاربر خرافاتی ( نام علمی Noise I heard )
اینگونه کاربران تعدادشان بیشتر از ۲ دسته قبلی است منتهی خوشبختانه خسارت کمتری به بار می آورند . برای این افراد “آن جعبه بزرگ فلزی” سرچشمه بسیاری خطرات زیست محیطی است . من چند وقت پیش با یکی از این نوع افراد برخورد داشتم . خانمی که مسن بود و تا به آن روز با کامپیوتر کار نکرده بود و دوست هم نداشت کار کند ولی از بد روزگار یک دستگاه به او داده بودند و او مجبور بود با آن کارهای اداری را انجام دهد . در روزهای اول چندین بار تلفنی اطمینان حاصل کرد که آیا این صدای خفیف ( همان صدای فن در حالت نرمال ) که از این جعبه فلزی شنیده می شود خطری ندارد مثلا کیس آتش نمی گیرد و از این قبیل … از چند روز بعد کلمه ” اشعه ” روی اعصابش راه می رفت و سوالاتی می پرسید درخصوص سرطان زا بودن یا خطرناک بودن اشعه های ساطع شده از مونیتور ، اسکنر و موس اپتیکش که جواب دادم راحت باشد چون من ۱۰ سال پیش از ایشان اعتیادوار با کامپیوترو لوازمش سروکار داشتم و تاکنون سرطان نگرفته ام . سخت نگیرید مثلا اگر روزی یک نفر مثل ایشان زنگ زد و پرسید مونیتورم وقتی موبایلم زنگ می خورد رویش موج می افتد می ترسم یکوقت منفجر شود حرص نخورید فقط لبخند بزنید و بگویید “خیالتان راحت هیچ اتفاقی نمی افتد …”

۴٫ کاربر آیا میدانید ( نام علمی : Medoni ? )
این نوع کاربران به نوعی با شما همکار هستند . آنها هم مثل شما اخبار دنیای کامپیوتر را دنبال می کنند . معمولا ضمیمه کامپیوتر یک روزنامه را می خوانند و محال است حتی یک شماره آن را از دست بدهند . اینگونه ی کاربر کمین می کند تا یک کارشناس آی تی را در حال رفع ایراد یک کامپیوتر به دام بیندازد و حوصله شما را با خبرها و دانسته های آبکی اش شکار کند و ببرد . تفاوت کاربران ” آیا میدانید ” با بقیه گونه ها در این است که آنها تلفن نمی زنند و تنها حضوری مطلبشان را بیان می کنند . مشخصه این گروه این است که سر صحبت را با عبارت ” راستی مهندس میدونستی …” شروع می کنند . درصورت تشخیص همچین شخصی ابتدا از او بخواهید مطلبش را نگه دارد چون حواستان به کامپیوتری است که دارید درست می کنید و سپس به محض اتمام ماموریتتان فورا محل را ترک کنید !
من هیچوقت درک نکردم هدف این گونه چیست و چرا خیلی دوست دارند سوالات مختلفی درمورد اختراعات جدید کنند مخصوصا آنها که تاحالا حتی به گوش کسی نخورده و معمولا نخواهد خورد ؟؟

۵٫ کاربر من میــــــــــــــــدونم ( نام علمی : Paranoido )
این کاربر خیالاتی شکی ندارد که کامپیوترها موجودات هوشمندی هستند که هر روز باهوش تر می شوند و تلاش در آزار و اذیت انسانها و در نهایت نابودی ایشان دارند . کامپیوترها دائما پروسه هایی انجام می دهند که خراب شوند یا دردسر ایجاد کنند مثلا کاربری دیده ام که مدعی بود کامپیوتر دائما فایلهای اداری ای که تایپ کرده پاک می کند و معمولا با یک سرچ اطلاعاتش یافت میشد و می گفت “آآآآآآآآآآآآآآآآآآآه ! اینجا بود ؟؟؟! ” . این گونه حتی گاهی ادعا می کنند که کامپیوتر پسوردشان را قبول نمی کند و وقتی می روید و پسوردش را وارد می کنید و کار می کند می گوید ” دیدیــــــــــــــــــــی !!؟؟ ندیدیــــــــــــــــــی ؟؟! قبول کرد ! وقتی اومدی بشینیــــــــــــــــی … چون شما رو دید ترسید و قبول کرد !!!!! ” . بطور متقابل این کاربر به جنگ متقابل می پردازد همانطور که نتیجتا شما بطور متقابل آرزوی صلح بین این دو را دارید … ولی این نبرد با ضربات مرگبار ، کشیدن سیم برق و گرفتن جان سیستم همچنین شکستن کیبورد و موس که در دسیسه های کامپیوتر همکاری کرده بودند … ادامه می یابد تا روزی که انسانها پیروز شوند !

۶٫ کاربر من یک کیس دارم ( نام علمی : man ye morgh daram )
این کاربر انتظار دارد دستگاهی مطابق با تکنولوژی روز به او داده شود که خوب کار کند . فقط یک اشکال هست او فرق جاروبرقی با کامپیوتر یا هر وسیله برقی یا الکترونیکی دیگر را نمیداند . مثلا این کاربر به شما می گوید یک کامپیوتر خوب می خواهد ( حالا ممکن است منظورش مونیتور یا کیبورد هم باشه ) ولی بعد از چند دقیقه صحبت با او متوجه می شوید او اسکنر می خواهد و می گوید خب مدل خوب چیست ؟ شما یک مارک خوب و مدل منتخبتان را به او می گویید و او می گوید ” “چرا از اینا؟”
– پس چی ؟
– از اونیکی !
– چرا از اونا ؟؟
– پس کدوما !
– چهارتا !
– چرا چهارتا ؟؟ ( بقیه مکالمه را بعدا حدس بزنید . )
بدترین سناریو زمانی اتفاق می افتد که صحبت او راجع به کیس اداره نیست . در این مواقع جمله او با ” من یک کیس میخوام جمع کنم …” شروع می شود . از من به شما نصیحت خودتان را بزنید به آن راه که اصلا چیزی راجع به قطعات نمیدانید … به صلاحتان است . می گویید نه امتحان کنید .

۷٫ کاربر تست کننده ( نام علمی : goo2-shaghighe )
این کاربر سوالات عجیب غریب و پیچیده مربوط به کار آی تی را می پرسد به این منظور که شما نتوانید پاسخ دهید و به رئیستان ثابت کند شما فرد به درد نخوری هستید که برای این شغل مناسب نیستید . ساده ترین و راحت ترین روش برای غلبه بر این رفتار استفاده از ” نمیدانم ” است . هیچ چیز بیشتر از این ایشان را جز نمی دهد زیرا تنها جواب اشتباه شما خوشحالشان می کند . معمولا مدیران رده بالای سازمان بیشتر علاقه به این کار دارند بخصوص آنها که قسمت خودشان ضعیف ترین عملکرد را داراست .

۸٫ کاربر اینوکه میدونم ( نام علمی : kazAsedSo )
این کاربر با واحد آی تی تماس می گیرد ، سوالی می پرسد و اگر جوابی که می خواهد ندهید از شما ناراحت می شود و معمولا بعدا پشت سرتان می گوید شما چیزی سرتان نمی شود . همیشه این برایم سوال بوده که اگر نظر من را نمی خواهد بشنود کلا چرا زنگ می زند و مشکلش دقیقا چیست . اگر پاسخ برای کارتان یا سازمانتان خیلی حیاتی نیست و جنبه شخصی دارد اول بپرسید آیا خودش هم نظری در این مورد دارد یا خیر و سعی کنید بگویید همان که خودش فهمیده درست است . مشخصه این کاربر این است که در متن سوالش به شما توضیح می دهد که جواب را انتخاب کرده و فقط می خواهد شما تایید کنید نه چیز دیگر و معمولا اینطور توضیح می دهد “… البته من چند جا از چند نفر پرسیدم بهترین راه چیست و آنها همگی گفتند اولی بهتره … ” و اگر شما با دلیل ، گزینه دیگری را مطرح کنید می گوید ” اینو که میدونم منتهی بنظرم … ” !

۹٫ کاربر خب که چی ؟ ( نام علمی : wtf-did-u-say )
این کاربر عمیقا دوست ندارد بگوید مشکلی دارد که نمی تواند حل کند . بعضا هم وقتی بالاخره غرورش را زیر پا می گذارد و به شما زنگ می زند یکی از این سه حالت پیش می آید :

اساسا مشکلی وجود نداشته و مثلا نام کاربری ، آدرس سایت مورد نظر یا فایل مورد نظرش را با غلط املایی تایپ می کرده و نتیجه نمی گرفته است .
او متوجه می شود که کاری که مد نظر او می باشد با کامپیوتر یا امکاناتی که دارد شدنی نیست . مثلا روزنامه نصب شدنی نیست و باید به سایت مربوطه برود .
اساسا مشکلی نبوده یا اگر بوده برطرف شده ولی او می خواهد بگوید چقدر بابت مشکلی که دستگاهش داشته یا نداشته چقدر احساس درماندگی دارد و زجر کشیده است و شما باید دلداریش دهید .

۱۰٫ کاربر من مخالفم ( نام عملی : Adonbeliv-u )
او زنگ می زند مشکلش را می گوید هر راهنمایی ای که کنید که به سواد او قد ندهد نمی پذیرد و معمولا تلفنی مشکلش رفع نمی شود مثلا می گویید فلان دکمه را بزنید مشکل حل می شود “او می گوید نه نمی شود شما حتما باید اینجا بیایید !” این کاربر به نوعی از گونه ” اینوکه میدونم ” ( kazAsedSo ) می باشد چون کاری به حرف شما ندارد و توقعش که آنجا بروید مهم است برایش هرچند بعضی کارشناسان آی تی معتقد اند از نوع “خرافاتی ( Noise I heard ) است زیرا او باور ندارد که تلفنی مشکلش حل شود و فکر می کند کامپیوترش تنها با دیدن شما می ترسد و تسلیم می شود . بدترین ضربه ای که این کاربران به واحد شما می زنند این است که دائما شایعه می کنند “آنها نمی آیند چون نمی خواهند کار کنند ” یا اگر ریموت به دستگاهشان بزنید می گویند ” آنها تنبل هستند ” زیرا فقط حضور فیزیکی شما ایشان را قانع می کند اکثریت این دسته را خانمهای مسن یا مجرد تشکیل می دهند . گاهی فکر می کنم این افرادی که با ریموت مشکل دارند همان خنگولهای جکها هستند که وقتی با کسی کار دارند بجای اینکه تلفن بزنند اول می روند ببینند طرف خانه هست یا نه … ؟

۱۱٫ کاربر بمنچه ای ( نام علمی : Me Chedoombe )
این کاربر برایش مهم نیست آیا شبکه کلی ساختمان -منطقه یا حتی کل کشور قطع است یا نه ! او زنگ می زند و می گوید شبکه اش قطع است و توقع دارد شما اجی مجی کنید تا او وصل شود و هرچه بگویید مساله مربوط به واحد شما نیست و غیره فایده ندارد . از مشخصه های این کاربر به این موارد می توان اشاره نمود :

هرچه بگویید از این عبارات می گوید من نمیدانم – من این حرفا سرم نمیشود – ببینید من قطع شدم – وصل میشه ؟ – کی وصل میشه ؟ – دقیقا بگویید چه ساعتی وصل می شود ؟ و امثال اینها
شما هرچه بگویید او توجه نمی کند برای مثال یک بار امتحان کنید وقتی این نوع کاربر تماس گرفت به او بگویید : “ببینید ! گودزیلا به تهران حمله کرده و شبکه را جویده !” متوجه میشوید اصلا توجه نمی کند و باز هم عین پیام رکورد شده می پرسد “آقا شبکه من قطع شده من شبکه ندارم !!!!!!! “
اگر در اداره شما حین استخدام تست هوش گرفته می شود کاربر مورد بحث از ۱۰۰ نهایتا ۱۵ شده و با پارتی استخدام شده .

۱۲٫ کاربر نوح ( نام علمی : Herodot )
این نوع کاربر که به تاریخنگار هم معروف است هم یکی از سرطانهای شبکه است از نامهای مصطلح ایشان بین کارشناسان آی تی می توان به تومور – سیریش مادام العمر – کنه دراکولا – کتاب تاریخ دبستان – هرودوت – و غیره اشاره نمود ! این گونه کاربر هرجا کارش گیر می کند به یک تاریخ پیش از هجرت اشاره می کند و می گوید “مهندس یادتان هست فلان دفعه ( پیرارسال مثلا ) آمدید یک پرینتر نصب کردید ! خب ؟ الان اسکنرم از اون موقع مشکل پیدا کرده !! ” ( یعنی شما اگر به پرینتر دست نمی زدی این اینطوری نمیشد حالا خودت خراب کردی خودت هم درستش کن . ) . البته حالت بدتر کاربر نوحی است که آلزایمر هم دارد مثلا اصرار می کند که سی دی پرینتر اتاقش را به شما داده و شما گفتید یک ساعت بعد برایش می برید ولی ۲ سال است که بدقولی کرده اید و بعد که می گویید شما یک سال است به این سازمان یا واحد آمده اید می گوید “ها ! همون یک سال ! ‌بله !” اگر متوجه شود اسکنر بوده و بهش برگرداندید … خلاصه سرتان را درد نیاورم هرچه حرفش هم نقض شود دوباره تاریخ را بازنویسی می کند .
از مهمترین علائم این کتاب تاریخ ها همانطور که اشاره شد اول از همه ارتباط دادن هرچیز به یک حرکت شما در تاریخ دور است و بعد از آن اینکه وقتی تلفن می زنند یا وارد دفترتان می شوند آن واقعه تاریخی را به اولین نفری که ببینند یا با او صحبت کنند ربط می دهند .

اینها گونه های خطرناک بودند ولی جا دارد از یک گونه ی رو به انقراض کاربر هم بگوییم .

کاربر دوست داشتنی ( نام علمی : Royal )
این نوع کاربر دوست داشتنی تقریبا منقرض شده است و در دوران کارتان به ندرت به چنین انسان خوبی بر می خورید . آنها را می توان بواسطه استفاده از کلماتی همچون “لطفا” یا “متشکرم” بازشناخت . او پای تلفن مشکلش را به درستی بازگو می کند و اگر کاری کرده باشد که به وقوع مشکل انجامیده باشد آن را می گوید – بجای غر زدن به راهنمایی شما گوش می کند و آنها را انجام می دهد – از آنجایی که قبل از هر کاری از فکرش استفاده می کند کمتر پیش می آید به شما زنگ بزند – اگر آی تی من خوش شانسی باشید در طی دوران کاریتان شاید چند نفر از این کاربران را ببینید .

.
.
.
در انتها می خواهم بگویم می توان هم در کارشناس بودن جدی بود هم کمی روحیه طنز داشت ، مردم را در کار جدی گرفت و مشکلاتشان را در سریع ترین زمان ممکن حل کرد و در عین حال مکالمات جالب داشت . در روز آدمهای دوست داشتنی زیادی در محل کارمان می بینیم و بسیاری از آنان با کمترین توقع از ما برای رفع مشکلات دستگاهشان کمک می خواهند اما خب آنها که بیشتر موقع برگشتن به خانه در مخیلمان روی اعصاب هستند همان گونه های خطرناک اند و کاش می توانستیم راهی پیدا کنیم که به روش درست و بدون ناراحت کردن یکدیگر با هم تعامل داشته باشیم . تا الان ۷ سال از عمرم را با انسانهایی بنام همکاران و کاربران گذراندم و الان یک خانواده شدیم زیرا مقدار زمانی که باهم می گذرانیم با نزدیکترین دوستان یا خویشاوندانمان نمی گذرانیم ! با همکاران یا کاربران می گویید و می خندید – داد و بیداد می کنید و دوباره دوست می شوید – درد دل می کنید – تهدید می کنید – انتقاد می کنید – تمجید می کنید و خلاصه خاطره های زیادی برای هم می سازید . امید است با تعامل های بهتر هر روز خاطره ای خوش برای یکدیگر باشیم .